اولین امیرالحاج

اولین امیرالحاج

به نظر می رسد اولین کسی که مستقلاً به عنوان امیر الحاج از سوی پیامبر (ص) عازم سفر حج شد و سرپرستی و امارت حجاج و نیز ابلاغ پیام برائت از مشرکان را برعهده گرفت ، حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام بود. ماجرا آنگونه که از روایات شیعه و اهل سنت استفاده می شود، از این قرار بود که پیامبر پس از نزول آیاتی از سوره برائت، به ابوبکر مأموریت داد تا برای ابلاغ این سوره به مردم در سرزمین منا عازم بیت اللّه الحرام شود. اما پس از مدتی علی بن ابی طالب علیه السلام را احضار فرمود و به او مأموریت داد تا به سراغ ابوبکر برود ، سوره برائت را از او دریافت نماید و خود این مأموریت را انجام دهد. علاّمه امینی این ماجرا را از هفتادو سه تن از مفسّران و مورّخان اهل سنت با اختلافاتی جزئی نقل کرده است.(یک)

گذشته از مباحث کلامی که درباره این ماجرا درگرفته ، آنچه به بحث ما ارتباط دارد آن است که روایت هایی که شیعه نقل کرده ، دلالت دارد که پیامبر مسؤولیت امارت حج و ابلاغ سوره برائت را به علی علیه السلام محول کردند ، چون این روایات مطلق بوده و مقید به ابلاغ سوره برائت نیست. (دو) به علاوه که حضرت ، کیفیت قضاوت را به علی (ع) گوشزد کرد ، درحالی که مسؤولیت قضاوت در منازعات و مشاجرات حجاج از شؤون امیر الحاج است و مأموریت ابلاغ سوره برائت ، ارتباطی با امر قضاوت در موسم حج ندارد.(سه) در تفسیر عیاشی از امام حسن علیه السلام و آن حضرت از حضرت علی (ع) نقل کرده که فرمودند:

«انّ النّبی صلی الله علیه و آله حین بعثه ببرائة قال: یا نبیّ اللّه انّی لَسْتُ بلسن و لا بخطیب، قال صلی الله علیه و آله : یأبی اللّه ما بی الاّ اَن أذهب بها أو تذهب أنت. قال: فان کان لابدّ فسأذهب أنا، قال: فانطلق فانّ اللّه یثبت لسانک و یهدی قلبک ثمّ وضع یده عَلی فَمِه، فقال: انطلق و اقرأها علی الناس و قال صلی الله علیه و آله : الناس سیتقاضون الیک فاذااتاک الخصمان فلاتقض لواحدحتی تسمع الآخرفانّه أجدر أن تعلم الحق».(چهار)

خرید و فروش فیش حج،فیش حج تمتع،فیش حج عمره ، فیش حج واجب،خریدارفیش حج،فروشنده فیش حج،09199197146 ، fishehaj.blog.ir

از طرق اهل سنت نیز روایتی شبیه به همین مضمون نقل شده که علی صلی الله علیه و آله به پیامبر خدا صلی الله علیه و آله عرض می کند:

«یا رسول اللّه تبعثنی و انا غلام حدیث السن واسأل عن القضاء و لا أدری ما أُجیب؟ قال: ما بدّ من أن تذهب بها أو اذهب بها، قلت: ان کان لابدّ أنا أذهب، قال: انطلق فانّ اللّه یثبت لسانک و یهدی قلبک، ثم قال: انطلق فاقرأها علی الناس».(پنج)

در مقابل، مفسّران اهل سنت با استناد به پاره ای از روایات اظهار داشته اند که امام علی فقط مأمور ابلاغ سوره برائت بود و امارت حج همچنان برعهده ابی بکر باقی ماند.(شش)

خرید و فروش فیش حج،فیش حج تمتع،فیش حج عمره ، فیش حج واجب،خریدارفیش حج،فروشنده فیش حج،09199197146 ، fishehaj.blog.ir

درحالی که بعضی از روایات که در منابع اهل سنت و مآخذ روایی شیعه وجود دارد ، با این سخن ناسازگار هستند. از روایات برمی آید پس از آنکه پیام رسول خدا صلی الله علیه و آله توسط حضرت علی (ع) به اطلاع ابوبکر رسید ، او به مدینه بازگشت تا علّت عزل خود را جویا شود و پیامبر پاسخ داد: جبرئیل نازل شد و گفت: این پیام را یا خودت یا یکی از خاندانت باید ابلاغ کند. تنها به نقل دو نمونه از این روایات؛ یکی از منابع اهل سنت و دیگری از مآخذ شیعی اکتفا می کنیم:

در تفسیر «الدرالمنثور» از علی علیه السلام نقل شده که آن حضرت فرمود:

«لمّا نزلت عشر آیات من برائة علی النّبی صلی الله علیه و آله دعا أبابکر رضی الله عنه لیقرأها عَلی أهل مکّة، ثمّ دعانی فقال لی: أدرک أبابکر فحیثما لقیته فخذ الکتاب منه. و رجع ابوبکر رضی الله عنه فقال : یا رسول اللّه نزل فِیَّ شی ء؟ قال: لا و لکن جبرئیل جاءنی فقال: لا یؤدی عنک الاّ أنت أو رجل منک».(هفت)

شیخ مفید در «ارشاد» نقل کرده که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام فرمود:

«ارکب ناقتی العضباء و ألحِق أبابکر فخُذْ برائة مِن یَدِه وامض بها الی مکّة و انبذ بها عهد المشرکین الیهم و خیّر أبابکر بین اَن یسیر مع رکابک أو یرجع الیّ».

وقتی حضرت، پیام پیامبر را به ابوبکر ابلاغ کرد ، او گفت: من باز می گردم ، و با نگرانی خدمت رسول خدا بازگشت.(هشت)

خرید و فروش فیش حج،فیش حج تمتع،فیش حج عمره ، فیش حج واجب،خریدارفیش حج،فروشنده فیش حج،09199197146 ، fishehaj.blog.ir

اینکه پیامبر به عنوان حاکم اسلامی دو نماینده به حج اعزام کرده باشد ، یکی به عنوان امیرالحاج و دیگری برای ابلاغ سوره برائت و اعلان چهار مطلب اساسی ، (کسی به صورت عریان طواف نکند ، مشرکان حق اجتماع با مسلمانان در مراسم حج را ندارند ، هرکه با رسول خدا عهد و پیمانی داشته، آن عهد و پیمان ملغاست و خدا و رسول او از مشرکان بیزارند)(نه) بعید می نماید، اگر بنا بر اعزام دو نماینده بود، چرا از ابتدا دو نماینده اعزام نشد؟ اگر ابوبکر عزل نمی شد، هم امیرالحاج بود و هم مأمور ابلاغ پیام برائت ، حال که عزل شد ، هردو مسؤلیت برعهده امام علی (ع) نهاده شد ، برخلاف پندار برخی از مفسران اهل سنت(ده) امام علی علیه السلام تنها به عنوان بستگی فامیلی با پیامبر ، مأمور ابلاغ این پیام نشد ، بلکه به عنوان نماینده رسول خدا و حاکم اسلامی روانه این مأموریت گردید.

در سال دهم هجری نیز رسول خدا صلی الله علیه و آله خود عازم سفر حج شد و با انجام حجة الوداع همه احکام و مناسک حج را به مسلمانان آموخت و طبعا حضرت خود امیر الحاج بود.

پی نوشت ها

(یک) عبدالحسین امینی، الغدیر، ج 6، ص 341ـ338

(دو)  سید محمد حسین طباطبایی، المیزان ج 9، ص 164

(سه)  همان، ص 166

(چهار)  عیاشی، تفسیر عیاشی ج 2، ص 75، تصحیح از سیدهاشم رسولی محلاتی.

(پنج) سیوطی، الدر المنثور ج 3، ص 380، دارالکتب العلیه، بیروت.

(شش) رشید رضا، تفسیر المنار، ج 10، ص 155، دارالفکر.

(هفت) سیوطی، الدرالمنثور، ج3، ص378

(هشت) محمدباقر مجلسی، بحارالأنوار، ج 21، ص 275

(نه) الدرالمنثور، ج 3، ص 378

(ده) المیزان، ج 9، ص 168، به نقل از ابن کثیر و گروه دیگری از مفسران

منبع : پایگاه اطلاع رسانی حوزه

موارد مرتبط: کتابخانه حج - کتابخانه دینی - آداب و احکام حج تمتع - عمره مفرده و احکام آن - حج پیغمبر (ص) - همسفران حج - حج واجب - پیوند حج با امامت و ولایت - حج نعمت بزرگ الهی - خرید فیش حج - اخبار حج - فروش فیش حج

کلمات کلیدی: خرید فیش حج،فروش فیش حج،خریدارفیش حج،فروشنده فیش حج،خریدار 1فقره فیش حج،فروشنده 1فقره فیش حج،خریدار فی حج واجب،فروشنده فیش حج واجب، خریدار فیش حج تمتع ، فروشنده فیش حج تمتع ، خریدار فیش حج عمره ، فروشنده فیش حج عمره ، خرید و فروش فیش حج ، قیمت فیش حج تمتع 95 ، قیمت حج تمتع96 ، fishehaj.blog.ir