هدف از آفرینش همۀموجودات، رشد معنوی واختیاری انسان بوده است

هدف از آفرینش همۀموجودات، رشد معنوی واختیاری انسان بوده است

برای خواندن لطفا به ادامه مطلب بروید

هدف از آفرینش همۀموجودات، رشد معنوی واختیاری انسان بوده است

آیه

وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیامٍ وَ کانَ عَرْشُهُ عَلَی الْماءِ لِیبْلُوَکمْ أَیکمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَ لَئِنْ قُلْتَ إِنَّکمْ مَبْعُوثُونَ مِنْ بَعْدِ الْمَوْتِ لَیقُولَنَّ الَّذِینَ کفَرُوا إِنْ هذا إِلَّا سِحْرٌ مُبِینٌ[1]

ترجمه

او کسی است که آسمان ها و زمین را در شش روز (دوران) آفرید و عرش (حکومت) او بر آب قرار داشت، تا شما را بیازماید که کدام یک نیکوکارترید و اگر بگویی که شما پس از مرگ زنده خواهید شد، همانا کفّار خواهند گفت: این نیست مگر سحری آشکار.

نکته ها:

مراد از شش روز در آیه، شش مرحله و دوران است. زیرا در ابتدای آفرینش، خورشیدی نبود تا شب و روزی باشد.

کلمۀ«عرش» به سقف و مکان مسقّف و داربست و همچنین به تختِ بلند و بزرگ پادشاهان اطلاق می شود و گاهی به عنوان کنایه از قدرت بکار رفته است. مثلًا می گویند:

فلانی بر تخت نشست، یا آنکه فلانی را از تخت پائین کشیدند، یعنی قدرتش از بین رفت.

سؤال: این آیه، هدف خلقت را آزمایش انسان می داند، «لِیبْلُوَکمْ» ولی آیات دیگر امور دیگری را بیان کرده اند، چگونه است؟

پاسخ: هدف ها در طول یکدیگر و به صورت مرحله ای است، چنانکه شخمِ زمین برای کشت است و کشت برای گندم و گندم برای نان و نان برای انسان. آیات قرآن نیز مراحلی را برای هدف خلقت انسان بیان کرده است:

الف: آفرینش برای آزمایش است. «لِیبْلُوَکمْ»

ب: آزمایش، برای جدا کردن خوبان از بدان است. «لِیمِیزَ اللَّهُ الْخَبِیثَ مِنَ الطَّیبِ»[2]

ج: جدا کردن خوبان از بدان، برای جزا و کیفرِ متناسب است. «لِتُجْزی کلُّ نَفْسٍ بِما کسَبَتْ»[3]

د: جزا و کیفرِ متناسب، برای عمل به وعده بوده است. «وَعْداً عَلَینا»[4]

حضرت علی علیه السلام فرمود: آزمایش خداوند برای دانستن نیست، بلکه آزمایش او برای بروز عکس العمل از انسان است، تا اگر عملش خوب بود، پاداش گیرد و اگر بد بود، کیفر بیند. [5]

در روایات، «أَحْسَنُ عَمَلًا» به «احسن عقلا و اورع عن محارم اللّه و اسرع فی طاعة اللّه»[6] و در بعضی روایات به «ازهد فی الدنیا»[7] تفسیر شده است، چنانکه امام صادق علیه السلام می فرماید: حُسن عمل، یعنی عملِ همراه علم، اخلاص و تقوی، نه عمل زیاد. [8]

پیام ها:

1- جهان، برای انسان آفریده شده است. خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ . . . لِیبْلُوَکمْ

2- گرچه قدرت الهی می تواند همه چیز را در یک لحظه بیافریند، ولی حکمت الهی اقتضا می کند که آفرینش تدریجی باشد. خَلَقَ . . . فِی سِتَّةِ أَیامٍ

3- سرچشمۀمادّی آسمان ها وزمین، آب ویا موادّ مذابّ بوده است. «کانَ عَرْشُهُ عَلَی الْماءِ»

4- آب، قبل از آسمان ها و زمین وجود داشته است. «کانَ عَرْشُهُ عَلَی الْماءِ»

5- هدف از آفرینش همۀموجودات، رشد معنوی واختیاری انسان بوده است.

خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ . . . لِیبْلُوَکمْ أَیکمْ أَحْسَنُ عَمَلًا

6- کیفیت عمل مهم است، نه کمیت آن. «أَیکمْ أَحْسَنُ عَمَلًا»

7- آسمان و زمین برای کار نیک آفریده شده، نه برای کامیابی و لذّت طلبی و غافل بودن. «أَیکمْ أَحْسَنُ عَمَلًا»

8- منکرین معاد، برهان ندارند و فقط تهمت می زنند. «إِنْ هذا إِلَّا سِحْرٌ مُبِینٌ». [9]

پی نوشت ها

[1] سوره هود، آیه 7

[2] انفال، 37.

[3]  جاثیه، 22.

[4] انبیاء، 104.

[5]  نهج‏البلاغه، خطبه 144.

[6]  تفسیر مجمع‏البیان.

[7]  بحار، ج 74، ص 93.

[8]تفسیر کنزالدقائق.

[9] محسن قرائتى، تفسیر نور، 10جلد، مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن - تهران، چاپ: 4، 1389.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی حوزه