احادیث

احادیث

برای خواندن احادیث لطفا به ادامه مطلب بروید

احادیث

1)اسباب سگانه نجات و سعادت مومن
امام سجاد علیه السلام
ثلاثٌ مُنْجِیاتٌ لِلْمُۆْمِن: کَفُّ لِسانِهِ عَنِ النّاسِ وَ اِغتِیابِهِمْ، وَ إشْغالُهُ نَفْسَهُ بِما یَنْفَعُهُ لاِّخِرَتِهِ وَ دُنْیاهُ، وَ طُولُ الْبُکاء عَلی خَطیئَتِهِ.

سه چیز موجب نجات انسان مومن خواهد بود:

1.نگهداری زبانش از حرف زدن درباره مردم و غیبت آنان،

2.مشغول کردن خود به کارهایی که برای آخرت و دنیایش مفید باشد.

3. بسیار گریستن بر اشتباهاتش


2)منتظر واقعی کیست؟
امام صادق علیه السلام
مَنْ سَرَّهُ اَنْ یکونَ مِنْ اَصْحابِ الْقائِمِ فَلْینْتَظِرْ، وَلْیعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحاسِنِ الاْخْلاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ

کسی که مایل است جزء یاران حضرت مهدی(عج) قرار گیرد باید منتظر باشد و اعمال و رفتارش در حال انتظار با تقوی و اخلاق نیکو توأم گردد.



3)زندگی آزاد
امام علی علیه السلام
مَن أرادَ أن یَعِیشَ حُرّا أیامَ حَیاتِهِ فَلا یسکنِ الطَّمَعَ قَلبَهُ؛

هر که می خواهد ایام عمر خود را آزاد زندگی کند، طمع را در دل خویش جای ندهد.


4)مدارا با ناملایمات
امام علی
بر ناملایمات چشم فروبند وگرنه هیچگاه خشنود نباشی!
«أغْضِ عَلی القَذی و إلاّ لَم تَرضَ أبدا»


5)بخشش و نیت پاک
امام علی
بخشش خداوند به هر کس، به اندازه نیت اوست.
علی قَدرِ النِّیةِ تَکونُ مِن اللَّهِ العَطِیةُ؛


6)از حرم خدا تا حرم قم
امام صادق علیه السلام
إِنَّ لِلَّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَکةُ وَ لِرَسُولِهِ حَرَماً وَ هُوَ الْمَدِینَةُ وَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ حَرَماً وَ هُوَ الْکوفَةُ وَ لَنَا حَرَماً وَ هُوَ قُمُّ وَ سَتُدْفَنُ فِیهِ امْرَأَةٌ مِنْ وُلْدِی تُسَمَّی فَاطِمَةَ مَنْ زَارَهَا وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ؛

خدا را حرمی است و آن مکه است، پیامبر را حرمی است و آن مدینه است، امیرالمومنین را حرمی است و آن کوفه است و برای ما حرمی است و آن قم است و در آن خانمی از فرزندان من به نام فاطمه دفن خواهد شد، هرکس وی را زیارت کند پاداشش بهشت خواهد بود.
شرح
در احادیث فراوانی از قداست قم سخن رفته، تصویر آن در آسمان چهارم به رسول اکرم(ص) ارائه شده است. امیرمومنان(ع) به اهالی قم درود فرستاده و از جای پای جبرئیل در آن سخن گفته و امام صادق(ع) قم را حرم اهلبیت معرفی کرده وخاک آن را پاک و پاکیزه تعبیر کرده است. امام کاظم(ع) قم را عش آل محمد (آشیانه آل محمد(ص)) نامیده و یکی از درهای بهشت را از آن اهل قم دانسته. امام هادی(ع) اهل قم را «مغفور لهم» (آمرزیده) تعبیر کرده و امام حسن عسکری(ع) از حسن نیت آنهاتمجید کرده و با تعبیرات بلندی اهالی قم را ستوده است.اینها و دهها حدیث دیگری که در قداست و شرافت قم و اهل قم ازپیشوایان معصوم به ما رسیده، فضیلت و عظمت این سرزمین را برای همگان روشن می سازند، جز این که باید دید راز و رمز این همه شرافت و قداست چیست؟ حدیثی که پیرامون ارتحال حضرت معصومه(س) به عنوان پیشگوئی از امام صادق(ع) نقل شده، از راز و رمز آن پرده بر می دارد و روشن می سازد که این همه فضیلت و شرافت، از ریحانه پیامبر،کریمه اهلبیت، مهین بانوی اسلام، حضرت معصومه(س) سرچشمه می گیرد، که در این سرزمین دیده از جهان فرو بسته، گردو خاک این سرزمین را توتیای دیدگان حور و ملائک نموده است. بانوی اهل قم، فاطمه ثانی، همچون نگینی درخشان در آسمان ایران می درخشد. به مناسبت وفات فاطمه معصومه سلام الله علیها موضوعاتی در این باره ارایه شده است. بعد از فاطمه زهرا سلام الله علیها از جهت گستردگی شفاعت، هیچ کس و حداقل هیچ بانویی به شفیعه محشر، حضرت معصومه دخت موسی بن جعفر سلام الله علیها نمی رسد، که امام به حق ناطق، حضرت جعفر صادق(ع) در این رابطه می فرماید: «تامام حسن عسکری علیه السلام
«اِنّ لِلسّخاء مِقداراً فَانْ زَادَ عَلیه فَهُوَ سَرْفٌ، وَ اِنّ لِلحَزم مِقداراً فَانْ زَادَ عَلیه فَهُوَ جُبْنٌ، وَ لِلاقتصادِ مِقداراً فَانْ زَادَ عَلیه فَهُو بُخْلٌ وَ لِلشّجاعَةِ مِقداراً فَانْ زَادَ عَلیه فَهُو تَهوّرٌ؛

سخاوت و بخشندگی اندازه ای دارد، اگر از آن بیشتر شود، اسراف است. حزم و دوراندیشی نیز حدّی دارد، اگر بیش از آن شود، ترس است. میانه روی در خرج هم اندازه ای دارد، اگر افراط شود، بُخل است. شجاعت نیز اندازه ای دارد، اگر آن از بیشتر شود، تهوّر و بی باکی است.
دخل بشفاعتها شیعتنا الجنه باجمعهم با شفاعت او همه شیعیان ما وارد بهشت می شوند.»



7)جمعه، سرور روزهای هفته
پیامبر
یوْمَ الْجُمُعَةِ سَیدُ الْأَیامِ یضَاعِفُ اللَّهَ فِیهِ الْحَسَنَاتِ وَ یمْحُو فِیهِ السَّیئَاتِ وَ یرْفَعُ فِیهِ الدَّرَجَاتِ وَ یسْتَجِیبُ فِیهِ الدَّعَوَاتِ وَ یکشِفُ فِیهِ الْکرُبَاتِ وَ یقْضِی فِیهِ الْحَوَائِجَ الْعِظَام.

روز جمعه سرور روزهاست، خداوند نیکی ها در آن چند برابر می کند و گناهان را در آن می زداید و درجات را در آن بالا می برد و دعاها را در آن مستجاب می کند و اندوه ها را در آن برطرف می سازد و حاجت های بزرگ را در آن بر می آورد.
شرح
در همه دنیا در هر هفته یک روز تعطیل است و یک چنین تعطیلی ای ضرورت دارد. البته ما در اسلام تصریحی نداریم که حتما شبانه روز جمعه را تعطیل کنیم. در آیات پایانی سوره جمعه می خوانیم که به مردم اجازه داده شده است که بعد از مراسم جمعه باز به همان کارها و شغل های خودشان به عنوان یک امر مباح بپردازند. ولی قهرا دستورهای خاصی که در روز جمعه هست مثل عبادت های بدنی یا رفت و آمدها و صله رحم ها که اگر در جمعه صورت گیرد اجر و ثواب بیشتری دارد، اقتضا می کند که آن روزی که مسلمان ها می خواهند تعطیل هفتگی خود قرار دهند همان روز جمعه باشد. به هر حال «جمعه» روز پایانی هفته، مورد احترام مسلمانان و یکی از عید های مهم آنان است. به عقیده برخی جمعه از آن رو جمعه نامیده شده که در آن برای نماز، اجتماع می کنند. اهمیت شب و روز جمعه در احادیث بسیاری بیان شده و اعمال و دعاهای فراوانی برای آن مقرر گشته است. از مهم ترین اعمال مؤمنان در روز جمعه توجه به حضرت مهدی (ع) و انتظار فرج آن بزرگوار است. در این روز، زیارت آن حضرت و دعا برای تعجیل فرج او مستحب است؛ زیرا طبق برخی از روایات و زیارات، امید ظهور آن حضرت در روز جمعه بیش از سایر روزها است.


8)صفات خوب اخلاقی، به راحتی از دست نده!
امام علی علیه السلام
فضائل اخلاقی و صفات پسندیده چه به سختی به دست می آیند و چه آسان از دست می روند.
ما اَصْعَبَ اِکتِسابَ الْفَضائِلِ وَ اَیسَرَ اِتْلافَها؛


9)خدا را یاد کنیم تا زندگی خوبی داشته باشیم
امام على علیه السلام
خدا را خالصانه یاد کنید تا بهترین زندگى را داشته باشید و با آن راه نجات و رستگارى را به پیمایید.
اُذکُرُوا اللّه ذِکرا خالِصا تَحیَوا بِهِ أَفضَلَ الحَیاةِ و تَسلُکوا بِهِ طُرُقَ النَّجاةِ؛


10)خوبی و نیکی دیگران را چگونه جبران کنیم؟
پیامبر
مَنْ آتَاکمْ مَعْرُوفاً فَکافِئُوهُ وَ إِنْ لَمْ تَجِدُوا مَا تُکافِئُوهُ فَادْعُوا اللَّهَ لَهُ حَتَّی تَظُنُّوا أَنَّکمْ قَدْ کافَیتُمُوهُ.

هر کس به شما نیکی کرد، جبران کنید و اگر نتوانستید، آن قدر برای او دعا کنید که مطمئن شوید تلافی کرده اید.


11)توکل و اعتماد به خدا
امام جواد علیه السلام
اعتماد به خدا بهاى هر چیز گران بها است، و نردبانى به سوى هر بلندایى.
الثِّقَةُ بِاللّهِ ثَمَنٌ لِکُلِّ غالٍ وَ سُلَّمٌ إلى کُلِّ عَالٍ؛


12)سبک زندگی حضرت عیسی علیه السلام
حضرت عیسی علیه السلام
خادِمی یدای و دابَّتی رَجلای وَ فِراشِی الأرضُ وَ وَسادِی الحَجَرُ وَ دِفئی فِی الشِّتاءِ مَشارِقُ الأرضِ أَبیتُ وَ لَیسَ لِی شَیءٌ وَ أصبَحُ وَ لَیسَ لِی شَیءٌ وَ لَیسَ عَلی وَجهِ الأرضِ أحَدٌ أغنی مِنّی.

خدمت کار من دو دستم، مرکبم دو پایم، بسترم زمین، بالشم سنگ و گرمابخشم در زمستان مکان های آفتابگیر است. شب و روز خود را با ناداری سپری می کنم و با این حال روی زمین، هیچ کس توانگرتر و بی نیازتر از من نیست.
شرح
توضیح امام علی علیه السلام درباره حضرت عیسی علیه السلام فرمودند: وَ لامالٌ یلفِتُهُ و لا طَمَعٌ یذِلُّهُ، دابَّتُهُ رِجلاهُ و خادِمُهُ یداهُ.نه مال و ثروتی داشت که او را به خود مشغول گرداند و نه طمعی که به خواری اش اندازد، مرکب او دو پایش بود و خدمت کارش دو دستش.( نهج البلاغه، خطبه ۱۶۰) سخنان برگزیده: حضرت عیسی علیه السلام: الدُّنیا قَنطَرَةٌ فاَعبُروها و لا تَعمُرُوها. دنیا پل است؛ از آن بگذرید و آبادش مسازید. (الأمالی، مفید، ص ۴۳) حضرت عیسی علیه السلام: بِحَقٍّ أقولُ لَکم: إنَّ الأجرَ مَحرُوصٌ عَلَیهِ و لایدرِکهُ إلاّ مَن عَمِلَ لَهُ. راست می گویمتان: همه خواهان مزدند، و تنها کسی به آن می رسد که برای آن کار کند.(میزان الحکمه، ح ۲۲۰۸۳) حضرت عیسی علیه السلام: طُوبی لِلَّذینَ یتهَجَّدونَ مِن اللَّیلِ، اُولئک الّذینَ یرِثونَ النُّورَ الدّائِمَ. خوشا آنان که پاسی از شب را به عبادت می گذرانند؛ آنان کسانی اند که نوری ماندگار به ارث می برند. (تحف العقول، ص ۵۱۰) حضرت عیسی علیه السلام: إنَّ الشَّجَرَةَ لاتَکمُلُ إلّابِثَمَرَةٍ طَیبَةٍ کذلِک لایکمُلُ الدِّینُ إلّا بِالتَّحَرُّجِ عَنِ المَحارِمِ. درخت کامل نمی شود مگر با میوه ای گوارا. همچنین دین داری کامل نمی شود مگر با دوری از حرام ها(تحف العقول، ص ۵۱۱) حضرت عیسی علیه السلام: إیاکم وَالنَّظرَةَ فَإنَّها تَزرَعُ فِی القُلُوبِ الشَّهوَةَ و کفی بِها لِصاحِبِها فِتنةً. زنهار از نگاه[بد] که بذر خواهش را در دل می افشاند، و نگاه کننده را همین فتنه بس است.(تحف العقول، ص ۵۰۲ ) حضرت عیسی علیه السلام: طُوبی لِلمُصلِحینَ بَینَ النّاسِ اُولئک هُمُ المُقَرَّبونَ یومَ القِیامَةِ. خوشا به حال اصلاح کنندگان میان مردم اینان در روز قیامت مقرّبان اند. (تحف العقول، ص ۵۰۱)


13)گشاده رویی به هنگام دیدار با مومن
امام رضا علیه السلام
من تَبَسَّمَ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ کتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً وَ مَنْ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً لَمْ یُعَذِّبْهُ؛

هر که به روی برادر مؤمنش لبخند بزند، خداوند برایش ثوابی خواهد نوشت. و کسی که برای او حسنه ای نوشته شود دیگر عذاب نمی شود.
شرح
چنان که می دانید یکی از عامل های تهذیب و تزکیه نفس، خوش رویی و خوش رفتاری با مردم است و این نقطه در اخلاق اسلامی جایگاه خاصی دارد، چنان که از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلم آمده است: عَلِی بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیرٍ عَنْ حَبِیبٍ الْخَثْعَمِی عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله وسلم أَفَاضِلُکمْ أَحْسَنُکمْ أَخْلَاقاً الْمُوَطَّئُونَ أَکنَافاً الَّذِینَ یأْلَفُونَ و یؤْلَفُون؛ برترین شما نیکوکارترین شما از نظر اخلاق است، آنان که خود را آماده خدمت کرده و با دیگران با الفت و محبت زندگی می کنند.(کافی، ج2، ص102) چنان که از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلم آمده است: قَالَ صلی الله علیه و آله و سلم أَفْضَلُکمْ إِیمَاناً أَحْسَنُکمْ أَخْلَاقاً؛ برترین شما از نظر ایمان است، نیکوکارترین شما از نظر اخلاق است.(بحارالانوار، ج74، ص150) و امام صادق علیه السلام می فرمایند: مُحَمَّدُ بْنُ یعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یحْیی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ عَلِی بْنِ الْحَکمِ عَنِ الْحُسَینِ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ مَنْ أَخَذَ مِنْ وَجْهِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ قَذَاةً کتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ لَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ وَمَنْ تَبَسَّمَ فِی وَجْهِ أَخِیهِ کانَتْ لَهُ حَسَنَةٌ؛ کسی که از صورت برادر مؤمن خود خاشاکی را بردارد خداوند برای او ده حسنه می نویسد و کسی که در صورت برادر مؤمن خود تبسم کند برای او خداوند حسنه ای محسوب می دارد.(وسائل الشیعة، ج16، ص374) امام رضا علیه السلام می فرمایند: وَ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا علیه السلام وَ مَنْ تَبَسَّمَ فِی وَجْهِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ کتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً وَ مَنْ کتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً لَمْ یعَذِّبْهُ؛ کسی که در صورت برادر مؤمن خود تبسم کند برای او، خداوند حسنه ای می نویسد و کسی که برای او حسنه ای نوشته شود دیگر معذب نمی شود. (مستدرک الوسائل، ج12، ص418) شاید منظور از این نوع روایات این معنی و مفهوم باشد که، دل مؤمنی بدست آید و یا کدورتی را از دل مؤمنی برطرف نماید. تا توانی دلی بدست آور/دل شکستن هنر نمی باشد شیشه چون بشکسته شد/پیوند کردن مشکل است دل چو آزرده شود/خرسند کردن مشکل است در اینجا یادآوری چند نکته خالی از فایده نیست: 1ـ آن که هر چند حسن خُلق در واقـع مربوط به فضایل نفـسانی از قبیل عدالت، شجاعت، تواضع، جود، فداکاری و ایثار، سلامت نفس و... می باشد لکن به خوش رویی و خوش رفتاری با مردم نیز حسن خلق گفته می شود و کسانی که با مردم خوش برخورد و نیکو رفتار باشند خوش اخلاق نامیده می شوند، زیرا این خوش رفتاری با مردم از فضیلت و سلامت روح نشأت گرفته و از پشتوانه خُلقی برخوردار است. خوش رفتاری با مردم دلیل بر بزرگواری و شخصیت ذاتی و تواضع و روح فداکاری و گذشت و حاکی از فضیلت و سلامت روح شخص است. 2ـ در آئین مقدس اسلام در کلیه مسائل فقهی، حقوقی، سیاسی و در مسائل اخلاقـی و وجدانی و در عبادات و معاملات و در یک کلمه در تمام مسائل فردی و اجتماعی، آداب و سنن فراوانی وارد شده که بسیاری از آن ها به عنوان سنّت های اخلاقی غیر الزامی تلقّی شده است و حال آن که مسائل اخلاقی را نیز بایستی به دو دسته الزامی و غیر الزامی تقسیم نمود و به صرف آن که یک مسئله در زمره سنّت ها و اخلاقیات آمده نباید آن را غیر الزامی دانست. مثلا وفای به عهد، ایثار، احسان و... از مسائلی است که بعضی از درجات آن در شرایط و موقعیت های خاص قطعا از واجبات است. هر چند موضوع در این گونه موارد موضوع اخلاقی است ولی رعایت آن لازم است و در حقیقت این گونه سنن پشتوانه سایر واجبات و فرایض است. چگونه ممکن است پشتوانه واجبات، امر مستحب و غیر الزامی باشد؟ چون مسائل اخلاقی از امور وجدانی است و امور وجدانی قابل تعقیب قضایی نیست بعضی گمان کرده اند که آن ها از امور مستحبّه است. خداوند متعال در آیه شریفه إنَّ اللّهَ یأ مُرُ بِالْعَدْلِ وَالاحْسانِ نحل: 90، عدل و احسان را در یک ردیف قرار داده و با یک کلمه به هر دو امر می کند. و معنای آن: بدرستی که خداوند به عدل و احسان امر می کند. تا انسان دارای روحیه احسان و گذشت نباشد زیر بار عدل نمی رود زیرا در برابر احسان، خودخواهی و تنگ نظری و انحصار طلبی است و کسی که دارای چنین روحیاتی باشد برای دیگران حقّی قائل نیست تا خود را ملزم به رعایت آن بداند. بنابراین احسان زیر بنای عدل است. اصولا هر مسئله حقوقی متّکی بر یک پشتوانه وجدانی و اخلاقی است. چیزی که هست مسائل حقـوقی قـابل پیگیری و تعقـیب قضایی است و مسائل وجدانی و اخلاقی از این نظر قابل پیگرد نیست. ولی در واقع تنها معیار و ملاک کمال برای افـراد انسان همان رعایت مسائل وجدانی و اخلاقـی و سلامت قلب او از رذائل و امراض اخلاقی مثل کبر و غرور و گمراهی از راه راست، چنان که خداوند می فرماید: یوْمَ لا ینْفَعُ مالٌ و لا بَنُونَ إلا مَنْ أَتی اللّهَ بِقَلْبٍ سَلیمٍ؛ روزی که (بعد از مرگ) هیچ مال و فرزندی نفع نمی رسانند مگر آن که کسی با قلب سالم نزد خدا آید. (سوره شعراء، 88 ـ 89) 3ـ بسیاری از سنّت های اخلاقی ممکن است به تنهایی و به صورت فردی واجب نباشد ولی هنگامی که در ظرف اجتماع، و در راستای رشد و تکامل و تعالی یک جامعه ملحوظ گردد ـ یعنی به عنوان فرهنگ یک جامعه مطرح شود ـ حکم الزامی به خود می گیرد، زیرا جامعه ای که بخواهد انسانی و اسلامی زندگی کند و زندگی با صفا و حیاتی خدا پسندانه و طیب داشته باشد باید به این گونه آداب عملا پای بند باشد. اگر انسانی و اسلامی زیستن لازم است (که هست) پس رعایت آدابش نیز ضرورت دارد. اصولا فرهنگ جامعه و اخلاق آن با آداب و سنن درهم آمیخته و تفکیک میان آن ها نامعقول و نادرست است. جامعه بی فرهنگ، جامعه ای حیوانی و میان تهی است. در چنین جامعه ای پیوند های انسانی و معنوی و اجتماعی از هم گسسته و رفتار و اخلاق عمومی بی پشتوانه خواهد بود. 4ـ همان طور که در عبادات از قـبیل نماز، روزه، حج، خمس، زکات، امر به معروف و نهی از منکر... آدابی در ظاهر و باطن وجود دارد و بدون آن آداب عبادات مذکور هویت واقعی خود را از دست می دهد و جز اسکلتی بی محتوا و بی قواره چیزی از آن باقی نمی ماند، هم چنین در برخوردها و معاملات و قرار دادهای اجتماعی نیز سننی وارد است که بدون آن جز مبادلات صوری و حرکاتی سود جویانه فرایندی نخواهد داشت و به عبارت دیگر، با حذف این آداب و سنن، از انسان و اجتماع جز ماشینی بی روح و بی جان باقی نمی ماند و زندگی انسانی و خلیفة اللّهی او به حیات حیوانی و ماشینی تبدیل می شود و انسان به صورت یک حیوان درنده و یا یک ماشین خود کار در می آید. 5ـ در میان این همه آداب اخلاقـی و سنّت های اجتماعی، آداب معاشرت و حسن برخورد با عامه مردم در اخلاق اسلامی جایگاه ویژه ای دارد که با مطالعه در آیات و اخبار، اهمیت مطلب کاملا مشهود می شود و در این میان، احترام به شخصیت و کرامت انسان از ارزش والایی برخوردار است: وَلَقـَدْ کرَّمْنا بَنی آدَمَ و حَمَلْناهُمْ فـِی الْبَرِّ و الْبَحْرِ و رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیباتِ فَضَّلْناهُمْ عَلی کثیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلا؛ ما بنی آدم را گرامی داشتیم و آن ها را در خشکی و دریا بر مرکب های راهوار حمل کردیم و از انواع روزی های پاکیزه به آن ها دادیم و بر بسیاری از خلق خود برتریشان بخشیدیم.(سوره اسراء، 70) 6ـ هر چند در اخلاق اسلامی به آداب و سننی که به طور مستقیم با تهذیب روح و تزکیه در ارتباط است بیشتر اهمیت داده اند ولی با توجّه به این که اسلام دین زندگی است و زندگی وسیله ای است برای تعالی و تکامل روحی، و در نتیجه هیچ گوشه ای از حیات انسان از حیات روحی او جدا نیست، بدین لحاظ به مسئله تهذیب و تزکیه از دیدگاه گسترده تر و شامل تر می نگرد. به عبارت دیگر اسلام در تعالیم اجتماعی نیز انسان را در فضای خالی و دور از واقعیت های حیات انسانی رها نمی سازد. پس این تصور که بُعد اجتماعی و بُعد روحانی و نفسانی، از یکدیگر جدا هستند توهّمی بیش نیست، از این رو آداب زندگی و حسن سلوک با مردم از ویژگی های یک مسلمان واقعی و دارای صبغه الهی و از وسایل تعالی و تزکیه جامعه اسلامی به شمار می رود. به عبارت روشن تر، هر حکمی در اسلام دارای دو بُعد است: بُعد معنوی و بُعد اجتماعی. آداب و سنن اجتماعی نیز در عین آن که جنبه اجتماعی دارد از بُعد معنوی و عاطفی هم برخوردار است. مثلا یک مسلمان خوش اخلاق با آغاز به سلام، هم به دیگران احترام گذارده و هم با اظهار تواضع روح خود را از کبر و غرور صیقل می دهد و با یک تیر دو هدف را نشانه می گیرد: از طرفی پیوند اجتماعی را مستحکم کرده و از طرف دیگر بت خودخواهی را درهم می شکند. و به همین قیاس در تمام آداب و سنن می توان هر دو بُعد را منظور داشت، البته بشرط ها و شروط ها، و شرط و شروط آن است که انسان اسلام را به عنوان مکتب و مبنا برای کلیه شئون خویش بداند و با این دید به زندگی نگاه کند. ناگفته نماند که آداب و سنن اجتماعی در حقوق و اخلاق اسلامی چندان گسترده و وسیع است که ذکر تمام موارد آن نیاز به بحث و تفصیل بسیار دارد و این نوشتار را مجال آن نیست. بنابراین در این جا تنها به ذکر یک مورد که از اهمیت بیشتری برخوردار است.


14)در برابر فتنه ها چگونه باید عمل کرد؟
امیرالمؤمنین علی علیه السلام
کُنْ فِی الفِتْنَةِ کَابْنِ اللَّبُونِ لَا ضَرْعٌ فَیُحْلَبُ وَ لا ظَهْرٌ فَیُرْکَبُ.

در فتنه ها همچون بچه شتر (دوساله) باش که نه دارای پستانی است تا دوشیده شود و نه پشتی که بر آن سوار گردند.



15)فتنه بعد از فتنه، شناخته می‌شود!
امام علی علیه السلام
إنَّ الْفِتَنَ إِذَا أَقْبَلَتْ شَبَّهَتْ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ نَبَّهَتْ، ینْکَرْنَ مُقْبِلَاتٍ وَ یُعْرَفْنَ مُدْبِرَاتٍ.

فتنه‏ ها آنگاه که روى آورند با حق شباهت دارند، و چون پشت کنند، حقیقت آن نشان داده مى ‏شود. وقتی می‌ آیند، قابل تشخیص دادن نیستند و آنگاه که پشت می کنند و تمام می‌ شوند، تازه شناخته مى ‏شوند.


16)معرفی شخص فاجر به مردم
رسول خدا صلی‌الله ‌علیه‌ وآله
أَتَرْعَوْنَ عَنْ ذِکْرِ الْفَاجِرِ حَتَّى یَعْرِفَهُ النَّاسُ اذْکُرُوهُ بِمَا فِیهِ یَحْذَرُهُ النَّاس‏.

آیا از بردن نام بدکار(فاجر) براى این که مردم او را بشناسند خوددارى مى کنید؟ در حالی که باید او را با اعمال و کردارش معرفى کنید، تا مردم از او برحذر باشند.


17)محبوب ترین بندگان خدا
پیامبر اکرم
محبوب ترین بندگان نزد خداوند، آن کسی ست که بیشترین نفع را به سایر بندگان می رساند.
أَحَبُّ عِبَادِ اللَّهِ إِلَى اللَّهِ أَنْفَعُهُمْ لِعِبَادِه‏


18)تداوم نماز و انتظار
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم
بنده مادام که منتظر نماز است در حال نماز است.
لاَ یَزالَ العَبد فِی صَلوة مَا انتَظَر الصَلوة


19)شب زنده دارن از منظر حضرت عیسی علیه السلام
حضرت عیسی علیه السلام
طُوبی لِلَّذینَ یَتهَجَّدونَ مِن اللَّیلِ، اُولئکَ الّذینَ یَرِثونَ النُّورَ الدّائِمَ

خوشا آنان که پاسی از شب را به عبادت می ‏گذرانند؛ آنان کسانی‏اند که نوری ماندگار به ارث می ‏برند.

20)نشانه برادری چیست؟
نشانه برادرى، وفادارى در سختى و آسایش است.
اَلإخاءُ الوَفاءُ فِی الشِّدَّةِ وَ الرَّخاءِ.



21)قطع سخن مؤمن
پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله
هر که در میان سخن برادر مسلمانش وارد شود، چنان است که چهره او را بخراشد.
مَن عَرَضَ لِأَخِیهِ المُسلِمِ المُتَکلِّمِ فی حَدیثِهِ فَکأَنَّما خَدَش وَجهَهُ.


22)توقع انصاف از دیگران
امام صادق علیه السّلام
انصاف نیست که انسان از برادران خود انصاف بخواهد.
لَیْسَ مِنَ الْإِنْصَافِ مُطَالَبَةُ الْإِخْوَانِ بِالْإِنْصَافِ.


23)آئین دوستی
امام جعفر صادق علیه السلام
به مردم غلّ و غش و دو رنگى نکن که بى‏ رفیق خواهى ماند.
لَا تَغُشَّ النَّاسَ فَتَبْقَى بِغَیْرِ صَدِیقٍ.


24)فهم دین
امام جعفر صادق (ع)
چون خدا خیر بنده ای خواهد، او را در دین دانشمند کند.
اذا أراد الله بعبد خیرا فقهه فی الدین .


25)علایم مومن
امام جعفر صادق (ع)
سه چیز از علامات مؤمن است: شناختن خدا و شناختن دوستان و دشمنان خدا.
ثلاث من علامات المؤمن: علمه بالله و من یحب و من یبغض



26)پاداش بزرگ الهی
امام جعفر صادق (ع)
چون خدای تعالی بنده ای را دوست دارد و او عمل کوچکی انجام دهد، خدا او را پاداش بزرگ دهد.
ان الله عز و جل إذا أحب عبدا فعمل قلیلا جزاه بالقلیل الکثیر.

(این صفحه هر روز ویرایش و احادیث بیشتر میشوند)

منبع : پایگاه اطلاع رسانی حوزه