حج در ادیان

حج در ادیان

برخى بر این باورند که حج مراسمى است ویژه آیین اسلام و آداب مسلمانان و تنها بدان گونه عمل مى شود که در فقه اسلامى و ...

بقیه در ادامه مطلب

کتاب و سنت تفصیل داده شده است. در حالى که براى یک کاوشگر که تمدن هاى باستانى و ادیان آسمانى و یا ساختگى را بررسى مى کند، مبرهن مى گردد که حج یک رکن اساسى دینى است که تمدن هاى گوناگون با آن سر و کار داشته و ادیان آسمانى و آیین هاى ساختگى به شکلى که بعضاً به حج اسلامى شباهت دارد، با آن مأنوس بوده اند. همچنین کشفیات جدید از آثار بر جاى مانده و پیشین و تطوّرات فرهنگى و معرفتى و شناخت ملت هاى بدوى از خلال مطالعات میدانى، مى تواند ما را در دستیابى به اطلاعاتی از این فریضه بزرگ جهانى یارى رساند.

بسیارى از ابنیه، معابد و مراکز دینى پراکنده در سراسر عالم به ویژه مناطق مسکونى دجله و فرات و وادى نیل و نمادهاى پرستش در بسیارى از شهرها و کشورها، در حقیقت مراکزى هستند براى حج که زائرانى براى انجام اعمال عبادى آهنگ سفر به آنها نموده و آداب و اعمال دینى ویژه اى را که براى پیروان ادیان تعریف شده است، به انجام مى رسانند. آیا این چیزى جز معناى حج است که تشکل هاى خاص به قصد عبادت در زمان معین به این مراکز بار سفر مى بندند؟

حج، هر چند در میان تمدن ها و آیین ها یکسان نبوده است، اما نمونه بارز آن، همانا حجى است که خداى متعال بر بندگان خود واجب ساخته است.

نمونه بارز حج و مرجع حقیقى انواع حج در تاریخ حیات بشر، همانا حج پیامبران و حج ابراهیم خلیل(ع) است که مردم را براى زیارت نخستین خانه مقدس در کره خاکی فراخواند، نخستین خانه از بیوت خداوند که براى هدایت بشر و آمرزش گناهان بنا شده، بیت الله العتیق در مکه مکرمه است، همان گونه که فرمود:

نخستین خانه‏اى که براى مردم بنا شد همان است که در مکه، مایه برکت و هدایت جهانیان است [۱۵].

پیام آیه این است که این خانه را خداوند، از آغاز، حقیقتا براى همه مردم و تمامى ادیان قرار داده و تا قیامت با همین عنوان پا بر جا خواهد ماند و به گروهی خاص و آیینی خاص، اختصاص ندارد؛ زیرا مبدأ و منبع دعوت به دین خداى یگانه است و جز او چیزى وجود ندارد. آفریدگار جهان و انسان یکى است و دعوت به هدایت در همه ادیان آسمانى توحیدى نیز یکى بیش نیست و امکان ندارد که آفریدگار میان بندگان خود فرق بگذارد که براى گروهى از آنها خانه اى مبارک و کانون رحمت و خیر و برکت را قرار دهد و براى دیگران قرار ندهد. تعبیر آیه کریمه با عبارت: «وُضِعَ لِلنَّاسِ» و «وَ هُدىً لِلْعَالَمِینَ» همین مفهوم را افاده می کند؛ یعنى کعبه براى مردم نهاده شده و هدایتگر جهانیان است.

لیکن در گذرگاه حیات انسان، ادیان الهى و تعالیم آسمانى و کتاب هاى فرود آمده از سوى خداوند، مانند: صحف ابراهیم، تورات موسى، انجیل عیسى و زبور داود، دستخوش تحریف گردیده و هواهاى نفسانى و امیال بشرى در آن دخالت کرده و آنها را به بازى گرفته است چنانکه آیه کریمه بیان مى کند: دینشان را بازیچه و سرگرمى گرفتند و زندگى دنیا آنان را فریفت[۱۶] و به کلّى از دین منحرف شدند جز آنان که از هدایت و دستگیرى خداوند بهره مند گردیدند؛ ما در میان هر امت پیام آورى فرستادیم تا آنان را به بندگى خدا و اجتناب از طاغوت فرا خواند، برخى از آنان را خداوند هدایت فرمود و برخى مستوجب ضلالت و گمراهى شدند[۱۷] و آنگاه که بیشتر مردم از آیین حنیف و دین خدا دور افتادند، به پرستش بتان روآوردند و خدایان متعدد گرفتند؛ خداى آفتاب، خداى ماه، خداى خیر و خداى شرّ… .

مردم، برخى ظواهر طبیعت، همچون درختان، جنگل ها، کوه ها، نهرها، ستاره ها و افلاک را تقدیس و پرستش کرده و برخى قبور مردگان و حیوانات مخصوص را مورد ستایش قرار می دادند و براى آنها اماکن و مراکزى می ساختند و در اوقات معیّن و غالباً اعیاد، به زیارت آنها می آمدند و به صورت دسته جمعى آهنگ آن اماکن می نمودند و از این جا حج ادیان پدید آمد!

منبع : اسلام پدیا
وبلاگ مرکز خدمات فیش حج لبیک