توشه راه حج

توشه راه حج

کار تن و جان را به ایزد واگذاری
زادی به جز مهرش در این ره بر نداری
گامی مزن جز بر رضای ذات باری
جز طاعتش باش از همه کاری پشیمان
(الهی قمشه ای)

توشه راه

کار تن و جان را به ایزد واگذاری
زادی به جز مهرش در این ره بر نداری
گامی مزن جز بر رضای ذات باری
جز طاعتش باش از همه کاری پشیمان
(الهی قمشه ای)

حضرت امام صادق علیه السلام فرموده اند:
و بر توشه ، مرکب ، دوستان و جوانی ات تکیه نکن که مبادا دشمن و بال تو شوند،زیرا کسی که ادعای رضایت خدا را می کند و بر غیر او تکیه می نماید، خدا آن ها را دشمن او و سبب بد عاقبتی او می کند تا بداند که نه او قدرت و حیله ای دارد و نه هیچ کس دیگر،مگر با توجه و توفیق خدا.
پس چنان آماده شو که گویا امید بازگشت نداری. در راه مصاحب نیکو باش و فریضه های الهی و سنن نبی اکرم صلی الله علیه و آله را در اوقات مخصوص به جای آر و ادب،تحمل،صبر،شکر،شفقت، سخاوت و انفاق توشه را دائما مراعات کن.(1)

صاحب کتاب کیمیای سعادت می نویسد:
حج گزار ، چون زاد سفر از همه ی نوع ها ساختن گیرد و همه احتیاطی به جای آرد که نباید در بادیه بی برگ(وسیله) بماند، باید بداند که بادیه قیامت درازتر و هولناک تر است و آنجا به زاد حاجت بیش است، زاد آن بسازد و چون هرچیزی که به زودی تباه خواهد شد، باخود برنگیرد، که داند که با وی بنماند و زاد را نشاید و هم چنین هر طاعت که به ریا آمیخته بود، زاد آخرت را نشاید.(2)

صاحب کتاب المراقبات نیز گوید:
و چون قصد برداشتن توشه ی مسافرت می کند ، بر خویشتن واجب بداند که توشه ی سفر آخرت را بردارد و آن تقوا و پرهیزکاری است و در حمل توشه ی خود ، دقت کامل داشته باشد و از دوگونه توشه برای این دو سفر (سفر حج و سفر آخرت) زیاد بردارد.(3)
البته روشن است که سفر آخرت بسی طولانی تر و مهم تر از سفر حج است و شایسته است انسان در هر حال ، به خصوص در حج ، به یاد قیامت و روز حشر و نشر انسان ها بیفتد و خود را برای آن روز آماده کند.

مرحوم سید عبدالله شبر رحمه الله گوید:
به هنگام برداشتن توشه و سایر وسایل حج ، توشه سفر آخرت را به یاد آورد ، زیرا سفر آخرت بسی دورتر است و نیازش به توشه ی اعمال صالحه بیشتر، پس باید بترسد از اینکه اعمالی که توشه ی راه آخرتش هستند ، بعد از مرگ برایش نمانند و قبل از آن به وسیله ریا باطل شده باشند.(4)
گر بر در دیر می نشانی ما را
گر در ره کعبه می دوانی ما را
اینها همگی لازمه هستی ماست
خوش آنکه زخویش وارهانی ما را
هرچند که امروزه حاجیان ، برای خود زاد و توشه ای بر نمی دارند و اینها همگی از طرف مسوولان و گردانندگان کاروان ها تهیه می شود، لیکن حجاج در رابطه با این گونه موارد نیز سفارش به صرفه جویی ، انفاق و ...شده اند. هم چنین حاجی برای خود، وسایل و لوازمی بر می دارد که در رابطه با آنها نیز سفارش های فراوانی شده است . به هر حال حاجیان در زمان های نه چندان دور ، با مشقت و تحمل سختی های فراوانی ، طی طریق می نمودند و از همه چیز مهم تر برای آنان ، زاد و توشه ی راه بود.

عارف کامل مرحوم محمد بهاری همدانی رحمه الله گوید:
حج گزار مهما امکن سعی در حلیت خرجی خود بنماید و زیاد بردارد و از انفاق مضایقه ننماید ، زیرا که انفاق در حج انفاق در راه خداست. چرا باید انسان دلگیر باشد از زیادی خرج؟ بهترین توشه ها را بردارد و زیاد بذل نماید که درهمی از او در احادیث اهل بیت علیهم السلام به هفتاد درهم است. از هد زهاد ، اعنی سید سجاد علیه السلام وقتی که حج می فرمودند ، از قبیل بادام و شکر و طویات و سویق(5)برمی داشتند.(6)

عالم ربانی علامه مولوی مهدی نراقی رحمه الله گوید:
توشه سفر حاجب، باید از حلال باشد و در آن وسعت و فراخی دهد و نیکوی آن را بردارد و از بذل و انفاق آن ناخوشنود نباشد؛ بلکه خوشحالی و دلشادی نماید؛ زیرا انفاق در راه حج ، حج کردن در راه خداست و یک درهم آن هفتصد درهم پاداش یابد.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: از بزرگواری مرد این است که چون برای سفر بیرون رود ، توشه ی او نیکو باشد . و حضرت سجاد علیه السلام هرگاه به حج سفر می فرمود، از بهترین زاد از لوزینه ( نوعی شیرینی که با بادام می سازند) و خشکبار و شیرینی جات ، توشه برمی گرفت و حضرت صادق علیه السلام می فرمود: وقتی مسافرت می کنید، توشه دان برگیرید و نیکوترین خوردنی ها را در آن بنهید.(7)
بلی سزاوار است که انفاق به میانه روی باشد، نه تنگ گرفتن و نه اسراف. و مراد از اسراف ، آن است که انواع خوردنی های مرغوب و لذیذ را مصرف کند؛ چنان که عادت اهل خوشگذرانی است . و اما بذل کردن مال بسیار به کسانی که استحقاق دارند، اسراف نیست که هیچ خیری در اسراف نیست و هیچ اسرافی در خیر نیست.

صاحب جامع السعادات در جای دیگر گوید: و نیز سزاوار است که در این سفر از هر زیان و مصیبتی که در مال و بدن  به او می رسد ، خشنود و خرسند باشد که آن از نشانه های قبول حج اوست و از میان رفتن مال در راه حج،هر درهم آن هفتصد درهم در راه خدا به حساب آید. و مصیبت، در راه حج، به منزله ی سختی ها شدائد در طریق جهاد است. پس هر اذیت و نقصانی که در راه حج به او برسند ، برای او ثوابی دارد و چیزی از آن نزد خدا ضایع و گم نشود.(8)
در آخر این بحث ، مطلبی از نایب الصدر شیرازی می آوریم که اشاره به بعضی از خصوصیات و رفتار ناپسند عده ای از حاجی نمایان دارد.
او در کتاب تحفه الحرمین گوید:
حاجی باید چند چیز را رعایت کند و از جمله ی آن هاست طیب الکلام و اطعام الطعام ، نه آنکه خود را به زحمت اندازد و مکفا شود و هر روزه با حمله دار و مکفا چیان آغاز نزاع و طرح دعوا نماید و ... و بر سر سفره و پای حساب نیم لقمه و یک فنجان ، کلمات مستهجن بگویند و بشنوند.

پی نوشت

(1) مصباح الشریعه، ص89 ، المحجه البیضائ ، ج2، ص 207

(2) کیمیای سعادت، ج1 ، ص194 و 195

(3) المراقبات، ج2،ص220

(4) الاخلاق، ص121

(5) سویق: قاووت، آرد نخودچی که با قهوه و شکر، مخلوط می شود

(6) تذکره المتقین، ص83

(7) جامع السعادات، ج3،ص388

(8) همان، ص389

کتاب حج عارفان مولف رحیم کارگر

گردآوری شده توسط دفتر حج کلهر fishehaj.blog.ir

کپی با ذکر منبع آزاد میباشد

کلمات کلیدی: حج،خرید،فیش،فروش،خریدار،تعویض،معاوضه،توشه راه،توشه،راه حج،حج عارفان،عربستان،شیعه،تشیع،اهل سنت،فیشحج،فیش حج،خریدارحج،ارزمسافرتی،خریدبلیط،خرید بلیط حج،ارز مسافرتی حج عمره،خرید بلیط حج تمتع،خرید سفر حج تمتع،خرید بلیط سفر حج،فروشنده فیش حج،خریدار فیش حج،خریدوفروش فیش حج،خرید و فروش فیش حج 09199197145